Mide fıtığı

Mide ile yemek borusunun birleştiği yer, diyafram denilen nefes kaslarının bulunduğu bir alandır. Bu alanda mideye doğru yemek borusunun birleştiği yerde fıtıklaşma olur.Diyafram göğüs kafesi ile karnı birbirinden ayıran zardır. Mide fıtığı midenin yemek borusuna doğru sarkmasına denir.

4 tip mide fıtığı bulunmaktadır. 1. tip midenin yemek borusuna doğru kaçarak oluşturduğu sliding de denilen türdür. Kayma fıtığı de denir.

2. tip mide fıtığı yemek borusu ile midenin bittiği yer sabit kalmakla beraber etrafından, özafagusun yanından midenin yukarı sarkması, göğüs boşluğuna kaçması halidir.

3.tip mide fıtığı ilk iki türün birlikte meydana geldiği haldir. Hem kayma hem de yemek borusunun yanından sarkma olur.

4. tip mide fıtığından mide, bağırsaklar ve karın zarı göğüs boşluğuna (toraks) kaçar.

Mide fıtığı anatomik bir defektir. Karın fıtığında olduğu gibi bir fıtıklaşma vardır. Karın fıtıklarında kayma olurken mide fıtığında göğüs kafesine doğru kaçma yaşanır.

Mide fıtığı sebepleri

Karın içindeki basıncı artıran her faktör bu tür fıtıklaşmalara sebep olur. Ayrıca kilo ve mide hacmini artıran faktörler örneğin çok yemek yeme, dar giyinme, ağır spor, yatmadan önce yemek yeme alışkanlığı (tok uyuma) mide fıtığı sebeplerindendir.

Doğuştan gelen mide fıtıkları da vardır. Çocuklardaki fıtıklar buna örnek gösterilebilir. Bebek dünyaya gelirken bazı anatomik eksiklikler var ise veya bazı kas gruplarının zayıf olması halinde de mide fıtığı oluşabilir.

Mide fıtığı reflüye neden olur mu ?

Özofagusta midedeki besinlerin yemek borusuna kaçmasını engellemek üzere bir açı vardır. Bu açı sibop görevi görür. Reflü hastası olmayanlarda da midenin içeriğinin az da olsa yemek borusuna kaçması görülebilir. Fakat bu miktar hem azdır, hem de bir süre sonra yemek borusuna kaçan içerik geri döner.Reflü hastalarında ise midedeki yarı sindirilmiş asitli içerik sık sık yukarı çıkarak yemek borusunu tahriş eder ve reflü dediğimiz hastalığa neden olur.

Özofagusta bulunan ve sibop görevi gören açının bozulması sık sık midedeki sıvının yemek borusuna kaçmasına yol açar. Mide fıtığı bu açıyı bozduğu için mide fıtığı reflüye sebep olur denilebilir. Kişi reflü olduğunu ağzına acı su gelmesi, göğüs bölgesinde yanma olması gibi şikayetlerle anlayabilir.

Mide fıtığı olmamak için yapılması gerekenler

Öncelikle tıka basa yemek yememek gerekir. Peygamberimiz (SAS)’in bir hadisi şerifinde midenin üçte biri hava, üçte biri su, üçte birinde de yemek olması gerektiği ve sofradan doymadan kalkılması gerektiği ifade edilmiştir. Bu şekilde beslenmek mide fıtığına yakalanmamak için alınacak en güzel tedbirdir.

Şişmanlık, ağır kaldırma, dar giyinme mide fıtığına neden olduğu için bunlardan uzak durmak gerekir.

Mide fıtığı belirtileri

Mide fıtığı bazen hiç belirti vermeyebilir. Hiçbir şikayeti olmayan bir kişi tesadüfen muayene veya bazı tetkikler neticesinde mide fıtığı olduğunu öğrenebilir. Başka bir hastalık nedeniyle yapılan endoskopi veya tomografiden tesadüfen mide fıtığı anlaşılabilmektedir.

Mide fıtığı ani gelişen bazı olaylar nedeniyle oluşabilir. Örneğin trafik kazası sonucu diyafram yırtılır ve fıtık oluşur. Fakat genellikle mide fıtığı sinsi ve yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Bir anda belirti vermez, kişide önce reflü şikayetleri olur. Reflü hastalarının bazıları hastanede reflünün sebebinin mide fıtığı olduğunu öğrenirler.

Mide fıtığı akciğerleri ve boğazı etkilediği için öksürük ve balgam şikayetleri görülebilir. Ayrıca gıcık şeklinde şikayetler görülebilir. Midede şişkinlik hissi de görülebilir.

Nadiren de olsa mide fıtığının direk belirtileri vardır. Şiddetli mide fıtıklarında mide kısmı göğüs içine kaçar. Böyle durumlarda acil ameliyat gerekir. 2 cm altındaki fıtıklar genellikle belirti vermez.

Mide fıtığı tedavi edilmezse ne olur ?

Herhangi bir şikayete neden olmayan 2. ve 3. derecede fıtıklarda hastanın durumuna göre tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir. 1. derecede fıtıklarda ise ameliyat ile tedavi yapılır.

Küçük fıtıklarda kişi kendine verilen önerileri uygulayarak reflü veya başka şikayetleri de yoksa ameliyat olmaksızın hayatını sürdürebilir.

Ameliyat olması gerekirken ameliyat olmayan hastalarda yaşam kalitesi gün geçtikçe düşeri reflüsü şiddetlenir. Ayrıca kanser riski de bulunmaktadır.

Reflü belirtileri

Mideden yukarı doğru çıkan yanma ve acı su tipik reflü belirtisidir. Eğilme veya baş aşağı durumlarda mide içeriğinin kusma olmaksızın geri gelmesi reflü işaretidir.

Doktora ses kısıklığı, farenjit, larenjit veya astım şikayeti ile giden hastalardan bazıları bunun reflüden kaynaklandığını öğrenebilir. Çünkü yemek borusunun tahriş olması bu tür şikayetlere ve öksürüğe neden olur.

Reflüye dair şikayetler özellikle yemeklerden sonra meydana gelir.

Kişide mide fıtığı ve reflü varsa ağrı esnasında kendisinin kalp krizi geçirdiğini düşünebilir. Çünkü mide ağrısı ile kalp krizi ağrısı ile mide ağrısı birbirine benzer. Bunun tersi de mümkündür, kalp krizi geçirirken bunu mide ağrısı zannedenler de mevcuttur.

Mide fıtığı nasıl teşhis edilir ?

Mide fıtığı gastroskopi ve endoskopi ile teşhis edilebilir. Midenin yukarı kaçmış olduğu bu yöntemlerle görüntülenebilir. Endoskopi ayrıca reflü nedeniyle yemek borusunda oluşan tahribatı da gösterir. Bunların haricinde tomografi ile de mide fıtığı tespit edilebilir.

Mide fıtığı tedavisi nasıl yapılır ?

Mide fıtığı esas olarak ameliyatla tedavi edilmektedir. İlaç tedavisi ise fıtığın semptonlarını, şikayetlerini gidermek için yapılır. Örneğin asit seviyesini azaltıcı ilaçlar ile reflü şikayetleri giderilmeye çalışılır.

Küçük mide fıtıklarında (2 santimetrenin altında ise) endoskopik tedavi metotları bulunmaktadır. Ameliyata gerek kalınmadan ağızdan girerek birleştirme veya alanı daraltma yoluyla tedavi yapılabilmektedir. Semptomatik mide fıtıklarında kesin tedavi cerrahidir. Günümüzde mide fıtıkları laparoskopik yöntemle (kapalı ameliyat sistemi) yapılmaktadır. Bu yöntemin başarı oranı çok daha yüksektir. Ayrıca ameliyat olan hastanın bir iki gün içinde ayağa kalkıp sosyal aktivitelere katılabilmesine imkan verecek seviyede iyileşme süresi kısadır.

Mide fıtığı ameliyatı nasıl yapılıyor ?

Mide fıtığı ameliyatları deneyimli cerrahlar tarafından yapıldığında riski çok az olan ameliyatlardır. Ameliyatta yemek borusu ile mide arasında oluşan fıtığın kaldırılması hedeflenir. Eğer fıtık kesesi var ise çıkartılır. Fıtık kesesinin ortadan kaldırılamayacağı durumda ise diyaframın boğacakları daraltılır. Böylece tekrar midenin göğüs boşluğuna doğru kaçışı engellenir.

Mide fıtığı ameliyatında reflü hastalığını ortadan kaldırmak için ya mideyi yemek borusunun etrafına çepeçevre ya da kısmi şekilde kapatılır. Bu kapatma işlemi ile bir kapakçık oluşur ve mide içeriğinin yemek borusuna kaçması engellenir. Dolayısı ile mide fıtığı ameliyatları hem reflüyü kalıcı olarak tedavi eder, hem de mide fıtığını yok eder veya kontrol altına alır.

Mide fıtığı ameliyatının bazı riskleri de vardır. Mide damarlarında kanamalar olabilir, fıtığın çok büyük olması halinde yemek borusunda delinme olabilir. Bu tür komplikasyonların oluşma riski yüzde bir civarındadır.

Mide ameliyatı sonrasında hasta az yemeye devam etmelidir. Ameliyattan sonra yutma güçlüğü yaşanabilir. Bu ameliyatta mide kapakçığı yapılması nedeniyle oluşur. Bir hafta katı olmayan gıdalar, çorba ve pürelerle beslenmek gerekir.

Mide fıtığı ameliyatından sonra önceden meydana gelen öğürme, kusma şikayetleri azalacak ancak hasta gaz çıkaramama (geğirme) sorunu yaşayacak mide şişkinliği şikayeti olabilecektir.Hastalar gıdaları küçük lokmaları bol çiğneyerek yerlerse bu tür şikayetleri azalacaktır.

Bu tür şikayet az sayıda hastada görülmekte, bir çok hasta ameliyattan sonra eskisine göre rahat etmektedir.

Mide fıtığı tekrarlar mı ?

Mide fıtığı ameliyatı olduktan sonra hasta fıtığın tekrarlamasını, eski şikayetlerin geri gelmesini arzu etmez. Ancak tekrarlama riski vardır. Bu risk kişinin dokularının sağlamlığına perhize, doktorun tavsiyelerine ne derece uyduğuna ve fıtığın büyüklüğüne göre değişir.

Doktorlar hastanın durumuna göre kasları ve dokuları zayıf ise olası bir tekrarlama ihtimalini düşünerek çeşitli yamalar kullanmaktadır.

Mide fıtığının tekrarlamasının başlıca sebepleri arasında hastanın iyileşme döneminde asitli yiyecek içeceklerle beslenmesi, fazla yemek yemesi gösterilebilir. Hasta vücudun toparlanmasına imkan vermek için bir süre hafif ve dengeli şekilde beslenirse riski azaltmış olacaktır.

Ameliyattan sonra hasta ne zaman taburcu edilir ?

Ameliyatın ertesin gününde taburcu edilen hastalar olmakla beraber ameliyatın derecesine göre iki veya üç gün sonra da taburcu edilebilmektedir.

Laparoskopi ameliyatlarında ne büyüklükte delikler açılır ?

Kapalı yöntem ameliyatlarda açık ameliyatlar gibi organ hizasında boydan boya kesik atılmaz. Mide fıtığının laparoskopik ameliyatlarında birer santimetrelik 4 adet delik açılır. Göbekten tek delik ile yapılan ameliyatlar da mevcuttur.